Báo cáo tài chính là một trong những công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp đánh giá tình hình tài chính của mình. Việc lập báo cáo tài chính đòi hỏi phải tuân thủ các nguyên tắc và quy định của pháp luật để đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Để tìm hiểu thêm về các nguyên tắc lập báo cáo tài chính để đảm bảo rằng báo cáo tài chính của doanh nghiệp bạn đáp ứng đầy đủ yêu cầu của pháp luật và mang lại giá trị cho doanh nghiệp của bạn. Bài viết dưới đây Smarttax sẽ chia sẻ về các nguyên tắc lập báo cáo tài chính.

1. Báo cáo tài chính là gì?

Báo cáo tài chính là tài liệu trình bày thông tin về tình hình tài chính của một tổ chức, doanh nghiệp hoặc cá nhân trong một khoảng thời gian nhất định. Báo cáo tài chính bao gồm các báo cáo như: báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và báo cáo tài sản và nợ phải trả. Thông qua báo cáo tài chính, người quản lý và các bên liên quan có thể đánh giá được hiệu quả hoạt động kinh doanh, khả năng tài chính và tình hình tài sản nợ của tổ chức hoặc doanh nghiệp đó. Báo cáo tài chính là một công cụ quan trọng để quản lý và đưa ra các quyết định liên quan đến tài chính.

1.1 Mục đích việc lập báo cáo tài chính

Mục đích của việc lập báo cáo tài chính là vì báo cáo tài chính là tài liệu quan trọng để cung cấp thông tin về tình hình tài chính, kinh doanh và luồng tiền của một doanh nghiệp. Vì BCTC sẽ  đáp ứng yêu cầu quản lý của chủ doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước và nhu cầu hữu ích của những người sử dụng trong việc đưa ra các quyết định kinh tế. Báo cáo tài chính cung cấp thông tin về tài sản, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, doanh thu, thu nhập khác, chi phí sản xuất kinh doanh, chi phí khác, lãi, lỗ và phân chia kết quả kinh doanh, các luồng tiền và các thông tin khác trong “Bản thuyết minh Báo cáo tài chính” nhằm giải trình thêm về các chỉ tiêu đã phản ánh trên các Báo cáo tài chính tổng hợp và các chính sách kế toán đã áp dụng để ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, lập và trình bày Báo cáo tài chính.

Vì thế tóm lại, mục đích của việc lập BCTC là cung cấp thông tin tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của doanh nghiệp.

2. 07 Nguyên tắc khi lập báo cáo tài chính cần phải nhớ

Theo qui định thông tư số 200/2014/TT-BTC có 07 nguyên tắc lập báo cáo tài chính mà các doanh nghiệp/công ty cần phải nhớ

2.1 Nguyên tắc 01: Khi lập báo cáo tài chính cần phải tuân theo các chuẩn mực

Theo chuẩn mực kế toán, việc trình bày báo cáo tài chính phải được thực hiện một cách nhất quán, tuy nhiên, nếu có sự thay đổi đáng kể về bản chất của hoạt động doanh nghiệp hoặc có yêu cầu thay đổi chuẩn mực kế toán, thì cần phải điều chỉnh trình bày báo cáo tài chính để đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Các khoản mục trong báo cáo tài chính cần được phân loại và trình bày một cách nhất quán, trừ khi có sự thay đổi cần thiết để giải thích các giao dịch và sự kiện một cách rõ ràng hơn. Báo cáo tài chính cần được lập trên cơ sở kế toán dồn tích, với các giao dịch được ghi nhận vào thời điểm phát sinh, và các chi phí được ghi nhận phù hợp với nguyên tắc doanh thu và chi phí. Để đảm bảo tính chính xác của báo cáo tài chính, cần đánh giá khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp và dự đoán các thông tin trong tương lai tối thiểu 12 tháng kế tiếp.

Trong báo cáo tài chính, tất cả các khoản mục tài sản, công nợ, thu nhập và chi phí phải được trình bày riêng biệt và không được tự ý bù trừ trừ khi được quy định hoặc cho phép bù trừ theo chuẩn mực kế toán. Việc bù trừ có thể gây ra sự hiểu nhầm và ảnh hưởng đến khả năng dự đoán luồng tiền trong tương lai. Nếu các khoản mục quan trọng không được báo cáo hoặc báo cáo không chính xác, điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định của người sử dụng báo cáo. Việc xác định tính trọng yếu của từng khoản mục phụ thuộc vào tính chất và quy mô của chúng trong từng tình huống cụ thể.

Các số liệu trên báo cáo tài chính cần được trình bày theo các kỳ trước để tạo điều kiện cho việc so sánh giữa các kỳ và đánh giá các sự thay đổi. Nếu ta thay đổi cách trình bày hoặc phân loại các mục trong báo cáo tài chính, cần phân loại lại số liệu để đảm bảo khả năng so sánh với kỳ hiện tại.

2.2. Nguyên tắc 02: Lập báo cáo tài chính cần tôn trọng bản chất hơn hình thức

Báo cáo tài chính cần thể hiện đầy đủ và chính xác bản chất kinh tế của các giao dịch và sự kiện, chứ không chỉ dựa trên các quy định pháp lý liên quan đến chúng.

2.3 Nguyên tắc 03 

Theo nguyên tắc này, báo cáo tài chính phải thể hiện tài sản với giá trị không cao hơn phần giá trị có thể thu hồi được. Nghĩa vụ phải trả cũng phải được phản ánh với giá trị không thấp hơn số tiền phải thanh toán.

2.4 Nguyên tắc 04: Phải phân loại tài sản và nợ phải trả

Trong báo cáo tài chính, cần phân loại tài sản và nợ phải trả thành hai nhóm: ngắn hạn và dài hạn trên bảng cân đối kế toán. Trong mỗi nhóm, các khoản tài sản hoặc nợ phải trả được sắp xếp theo tính thanh khoản giảm dần, tức là sắp xếp theo thời gian đáo hạn còn lại. Những khoản tài sản hoặc nợ phải trả có thời gian đáo hạn còn lại ít hơn 12 tháng hoặc một chu kỳ sản xuất, kinh doanh thông thường kể từ thời điểm báo cáo được phân loại vào nhóm ngắn hạn. Những khoản tài sản hoặc nợ phải trả còn lại được phân loại vào nhóm dài hạn. Lưu ý rằng khi lập báo cáo tài chính, cần phải tái phân loại tài sản và nợ phải trả của kỳ trước để đảm bảo tính liên tục và so sánh được giữa các kỳ với nhau.

2.5 Nguyên tắc 05: Khi lập báo cáo tài chính cần phải được trình bày rõ ràng

Tài sản và nợ phải trả phải được trình bày riêng biệt trên BCTC, trừ khi chúng liên quan đến cùng một đối tượng và phát sinh từ các giao dịch và sự kiện cùng loại, và có thời gian đáo hạn ngắn.

2.6 Nguyên tắc 06: yêu cầu phải phù hợp và thận trọng

Trên BCTC,  các khoản doanh thu, chi phí, thu nhập phải được trình bày đúng và cẩn thận, theo nguyên tắc phù hợp. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ phản ánh các khoản mục doanh thu, thu nhập, chi phí và luồng tiền trong một kỳ báo cáo. Các sai sót của kỳ trước tác động đến kết quả hoạt động kinh doanh phải được điều chỉnh hồi tố và không được thêm vào kỳ báo cáo.

2.7 Nguyên tắc 07

Khi thực hiện lập báo cáo tài chính tổng hợp giữa doanh nghiệp và các đơn vị cấp dưới không có tư cách pháp nhân hạch toán phụ thuộc, các khoản mục nội bộ của bảng cân đối kế toán, các khoản doanh thu, chi phí lỗ lãi được xem là chưa có sự phát sinh từ các giao dịch với bên thứ ba sẽ phải được loại trừ.

3. Kết luận

Trên đây là những nguyên tắc về lập BCTC, doanh nghiệp cần phải nắm rõ các nguyên tắc này để khi lập BCTC tuân thủ các chuẩn mực, trong quá trình lập BCTC cần phải thực hiện theo đúng nguyên tắc để đảm bảo các báo cáo có các mật thiết liên quan với nhau.

Hi vọng với những chia sẻ về từ “Các nguyên tắc lập báo cáo tài chính” Smarttax có thể giúp ích được cho bạn . Dịch vụ kế toán trọn gói Smarttax luôn sẵn sàng dành thời gian tư vấn cho bạn. Nếu bạn có vấn đề gì thắc mắc thì có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline: 091.333.5151 hoặc nhấn nút “Đăng ký ngay”  để nhận được sự tư vấn tốt nhé từ chúng tôi .Smarttax chúc bạn thành công !

Tham khảo thêm các dịch vụ:
eSmart : Dịch vụ cho thuê văn phòng ảo

Smartbrand : Dịch vụ thiết kế bộ nhận diện thương hiệu